ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΜΙΛΟΥΝ ΤΑ ΣΚΥΛΙΑ
Τα σκυλιά ξέρουν πως η πιο εύγλωττη επικοινωνία είναι τα σήματα που εκπέμπουν τα σώματα, οι κινήσεις, τα μάτια
ΚΩΣΤΑΣ ΓΕΩΡΓΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΘΕΑΤΡΟΥ
Ενας παλιός φίλος, μακαρίτης πια, με μύησε στα μυστικά των ζώων, κυρί ως των γάτων και των σκύλων. Ζώντας ανάμεσα σε περσικές γάτες και αλήτες μπάσταρδους σκύλους, έλεγε, όχι χαριτολογώντας, αλλά σοβαρά, με επίγνωση και όσων έλεγε που ήταν αποτέλεσμα μακράς σπουδής πάνω στη συμπεριφορά των οικιακών κυρίως ζώων.
«Οι γάτες και τα σκυλιά έχουν γλώσσα και δύνανται να ομιλούν· αν δεν το κάνουν, όντας σοβαρά υποκείμενα που δεν χαραμίζουν, σε φλυαρίες και ανοησίες, όπως οι άνθρωποι, φαντασία και χρόνο, το κάνουν γιατί δεν έχουν πράγματι τίποτε σοβαρό και πρωτότυπο κάθε φορά να αρθρώσουν».
Εκτοτε, όντας και εγώ για πολλά χρόνια σκυλομπαμπάς ιδιαιτέρως, το διαπίστωσα. Οι τελευταίοι σκύλοι, τα τελευταία σαράντα χρόνια που συμβιώσαμε ο Ρόκκος, ο Θαλής, ο Πάρης, διαδοχικά μου μίλησαν μία ή δύο φορές ο καθένας απροσδόκητα και για λίγα δευτερόλεπτα και πραγματικά ό,τι είπαν ήταν συνταρακτικά νέο, αδιανόητο στη δική μου συλλογιστική, ανήκουστο σε όποια γνωστή παγκοσμίως γλώσσα, αλλά σαφές, σοφόν και επαναστατικά πρωτότυπο.
Ακόμη αποκάλυψη της ομιλού σας ύπαρξής τους με έδεσε όμως και με έναν φρικτό όρκο: να μην αποκαλύψω ποτέ σε κανέναν ό,τι ειπώθηκε και ακούστηκε. Και τηρώ θρησκευτικά την ένορκη υπόσχεσή μου.
Ανάμεσα σ' αυτές τις σπάνιες και αποκαλυπτικές στιγμές οι σκύλοι επικοινωνούν, συνεργάζονται, θυμώνουν, απορρίπτουν ανθρώπους, συμπεριφορές, ήθη και πράγματα, οργίζονται, εκστασιάζονται, ερωτεύονται με πάθος, αφοσιώνονται, συνωμοτούν, μελαγχολούν, αρρωσταίνουν, προσχωρούν σε ομάδες, προβοκάρουν, προδίδουν, καταδίδουν, προστατεύουν, κρύβουν υπόπτους και κρύβονται από διώκτες, κουτσομπολεύουν με τα μάτια, ασχημονούν, σώζουν ζωές, θρηνούν αφεντικά, πενθούν έως θανάτου πάνω σε αγαπημένων τάφους, λατρεύουν τα παιδιά συχνά, όταν έρχονται απροσδόκητα και τους κλέβουν τη στοργή των αφεντάδων, ζηλεύουν τα παιδιά, κοιμούνται μαζί τους στην κούνια για να μοιραστούν τα χάδια των οικείων, χωρίς να το θέλουν πάλι τα πλακώνουν και τα πνίγουν από την άπνοια.
Τα σκυλιά είναι ριψοκίνδυνοι τραυματιοφορείς σε άγρια πολεμικά μέτωπα, σέρνουν έλκηθρα, είναι ακριβείς στις οδοιπορίες οδηγοί, ενσυνείδητοι ταχυδρόμοι, μεταφορείς πληροφοριών και σημαιοφόροι σε διπλωματικές αποστολές ειρηνικών προτάσεων.
Οδηγούν τυφλούς, ανάπηρους σε αμαξίδια, ανιχνεύουν ναρκοπέδια, αποκαλύπτουν κρυψώνες λαθρομεταναστών, ληστών, δολοφόνων, βιαστών και λαθρεμπόρων.
Μυρίζονται εκρηκτικά, και δεν τους διαφεύγει καμιά απαγορευμένη, όπως και να' ναι συσκευασμένη, ναρκωτική ουσία.
Εξοχοι φύλακες σπιτιών, εργαστηρίων, εργοστασίων, μοναστηριών, στρατοπέδων, φυλακών, αναμορφωτηρίων.
Ευαίσθητοι στους υπόγειους σεισμικούς παλμούς, στις επερχόμενες πλημμύρες, στους κεραυνούς και στην αίσθηση της επελαύνουσας πυρκαγιάς.
Ο ι πλέον σύγχρονες μελέτες ειδικών επιστημόνων ανέδειξαν πως η παρουσία ενός σκύλου στο πλάι ενός αρρώστου, ενός μοναχικού και κυρίως σε σπίτια με παιδιά, βελτιώνει την ποιότητα ζωής, τη γαλήνη, στις διανθρώπινες σχέσεις, μειώνει τη βία και πολλαπλασιάζει την αισιοδοξία.
Αν κάποιος απαριθμούσε για έναν συνάνθρωπο ή έναν ολόκληρο λαό αυτά τα προσόντα που ανέφερα, στο θεό σας, θα τον ρωτούσαμε αν ο άνθρωπος αυτός μιλά και ποια γλώσσα λαλεί ο λαός εκείνος;
Οι σκύλοι έχουν αντιληφθεί, από χιλιάδες τώρα χρόνια, που συντροφεύουν τους ανθρώπους (δεν υπάρχει ούτε μια προϊστορική ανασκαφή με ανθρώπινα ίχνη, όπου να μην συνυπάρχει δίπλα στην πυρά, στην καλύβα ή στο νεκροταφείο σκελετός σκύλου!) πως η πλέον εύγλωττη επικοινωνία είναι τα σήματα που εκπέμπουν τα σώματα (χέρια, μάτια, χείλη, στάσεις) και οι άσημοι (τάχαμου άσημοι!) ήχοι που αναπέμπουν τα έμβια όντα.
Οι σκύλοι εκ πείρας παραδίδουν στους απογόνους τους πως είναι χαμένος κόπος και χάσιμο χρόνου η εκμάθηση μιας γλώσσας, η σύνταξή της, η γραμματική της, τα φθογγολογικά της πάθη, η σημασιολογία, τα σχήματα λόγου, οι ειρωνικές στρατηγικές, ο συνταγματικός και ο παραδειγματικός άξονας, οι συνηχήσεις, οι χασμωδίες, οι συναιρέσεις, οι ευφημισμοί, οι μεταφορές, κυρίως αυτές.
Οταν ο σκύλος σας αρνείται να φάει ένα συγκεκριμένο φαΐ που του μαγειρέψατε ή μια καινούργια κονσέρβα που του ψωνίσατε και το αρνείται ακόμη κι αν τον δείρετε, σας λείπει που δεν αρθρώνει τις λέξεις: «δεν τρώγεται», «αηδία» και «άι σιχτίρ»;
Χρειάζεται ο σκύλος σας γιατρό, διαιτολόγο, σύμβουλο διατροφής; Αν είναι άρρωστος δεν τρώει, όταν χορτάσει ξέρει πού να σταματήσει και όταν πίνει νερό και πόσο πίνει είναι τεκμήριο των αναγκών του είτε γιατί είναι άρρωστος είτε γιατί έφαγε αρκετά είτε γιατί ζεσταίνεται και κινδυνεύει από αφυδάτωση.
Τα μύρια όσα ψυχολογικά, κοινωνικά και υπαρξιακά προβλήματα μεταξύ των ανθρώπων οφείλονται στο γεγονός ότι ομιλούν. Δεν θα πάω μακριά σε θεωρίες, δόγματα, ρητορικές, αμφισημίες. Μένω στην καθημερινότητα. Οι γνωστές ενδοοικογενειακές ατάκες «τρως ακατάλληλες ώρες», «έφαγες χθες τον αγλέουρα», «μην τρως αρμυρά, θα ανεβάσεις πίεση», «φάε πολλές φορές τη μέρα και λίγο», «να τρως καλά το πρωί και σχεδόν τίποτε το βράδυ», «να πίνεις πολύ νερό», «πώς πίνει έτσι το νερό, σαν νερόφιδο;», «πίνε εμφιαλωμένο νερό», «μην πίνεις τα παλιόνερα της βρύσης», «εκεί που πας υπάρχει δίκτυο νερού χλωριωμένο;»...
Εχει ανάγκη τέτοιες συμβουλές ένας σκύλος; Χρειάζεται να τους τις θυμίσει κανείς εξαντλώντας ένα μακρύ ρεπερτόριο συνταγών καθημερινής πόσης και βρώσης;
Θα μου πείτε τούτο ευλόγως, ωραία όλα αυτά, αλλά ο σκύλος δεν έχει ιστορία, δεν γράφει ποίηση, πεζογραφία, δεν ζωγραφίζει, δεν παίζει θέατρο, δεν εφηύρε τον κινηματογράφο, δεν χορεύει, δεν χτίζει καθεδρικούς και φυσικά δεν προσεύχεται και δεν φοβάται θεό.
Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά από τον άνθρωπο που εφηύρε γλώσσα και «γλώσσες».
Ενας σκύλος μου είχε αφήσει να εννοηθεί πως άνθρωπος και σκύλος έχουν δυο-τρία κοινά: γεννιούνται, ζουν και πεθαίνουν.
Η διαφορά είναι πως οι άνθρωποι ζώντας συνεχώς και εναγωνίως ρωτούν: «Γιατί γεννήθηκα;» και «γιατί πρέπει να πεθάνω;» Ο σκύλος δεν ρωτά και γι' αυτό δεν έχει ανάγκη ούτε την ποίηση ούτε τη μουσική ούτε το θεό.
Μη έχοντας Ιστορία δεν έχει ούτε γνώμη του παρελθόντος ούτε φαντάζεται το μέλλον. Δεν ξέρει τι είναι ο θάνατος. Γι' αυτό και ευκολότερα όταν μας χάνει και θλίβεται που παίρνουμε το πράγμα αυτό τόσο στα σοβαρά κάθεται δίπλα στο φέρετρό μας και πάνω από τον τάφο μας απορώντας, σαν να σκέφτεται και γιατί να μιλήσει αφού πια δεν τον ακούμε: «Τι στο καλό ξενυχτούσες πάνω σε ποιητικά κείμενα, κατάστιχα λογαριασμών, τι νόημα είχαν οι μουσικές γνώσεις που κατά καιρούς ασπάστηκες, ηλίθιε»;
Ο σκύλος δεν έχει υπαρξιακό πρόβλημα γιατί δεν ξέρει ότι θα πεθάνει, έτσι ζει και χαίρεται την παρέα, χωρίς δόγματα, φιλοσοφικές αναλύσεις, ινστρούκτορες, ηγέτες, τέχνες και πολιτισμό.
Χωρίς γλώσσα, πέραν πέραν από τις σπάνιες φορές που αποκαλύπτει με μια νέα έννοια-λέξη το μυστήριο που το εμπιστεύεται σε προνομιούχα πλάσματα που έκτοτε μαθαίνουν να εκτιμούν βαθύτα τα τη χαρισματική σκυλίσια ζωή. Αυτό ονομάζεται μεταφυσικός κανονισμός.
No comments:
Post a Comment